“De vacht is de spiegel van de gezondheid”
De vacht van een hond vertelt iets over de gezondheidstoestand van het dier. Zieke honden hebben in het algemeen een slecht uitziende vacht, maar dat komt niet omdat ze hun haarkleed slechter verzorgen dan een gezonde hond. Een gezonde hond zal soms takjes en andere grotere voorwerpen uit zijn vacht halen, bij jeuk de huid krabben en bepaalde delen schoonlikken, maar daar houdt het dan ook zo’n beetje mee op. Honden verzorgen hun huid en haarkleed dus slecht, in tegenstelling tot bijvoorbeeld katten. Daarnaast moet het baasje zijn trouwe viervoeter een handje helpen bij de verzorging van de vacht. Waarneer dit niet tot nauwelijks gebeurt, krijgt de hond ook een slechte vacht. Er zit dan veel stof en dood haar in het haarkleed, waardoor de natuurlijke beweging van de haren belemmerd worden. Dat heeft tot gevolg dat de weerstand van de huid verminderd is en dat de vacht niet ’toont’.
Wat is de functie van de vacht?
De huid van de hond mist het oppervlakkige netwerk van bloedvaatjes die bij de mens een belangrijke rol spelen bij de warmteregulatie van het lichaam. De huid speelt daarom niet zo’n belangrijke rol bij de beheersing van de lichaamstemperatuur. De haren op de huid, die de vacht vormen, zijn in staat het lichaam enigszins te beschermen tegen afwijkende buitentemperaturen, maar dat heeft zeker zijn grenzen. Bij kou worden de haren van het lichaam af bewogen door kleine spiertjes in de huid, zodat de vacht dikker wordt en beter de warmte vasthoudt. Het onderhuids vetweefsel vormt daarbij een warmte-isolerende buffer. De belangrijkste rol bij het handhaven van de lichaamstemperatuur is de rilreflex. Het ‘rillen’ treedt bij de hond op als de lichaamstemperatuur ongeveer 1ºC daalt. Als het warm wordt, dan fungeert de lucht in de vacht als een buffer tegen de warmte. Bij grote hitte spelen de huid en de vacht niet zo’n grote rol en zal de hond alle moeite doen om warmte kwijt te raken door vocht te verdampen via het slijmvlies van de keel en de neus en de zweetkliertjes onder de voeten. Het dier gaat dan overmatig hijgen. Om te zorgen dat de hond zoveel mogelijk gebruik kan maken van de eigenschappen van de huid en vacht, hoe gering die in dit kader ook zijn, is het van belang de huid en vacht goed te verzorgen.
Alle honden hebben vachtverzorging nodig, of het nu om een kortharige hond gaat of een langharige hond.
Wat is het doel van een goede vachtverzorging?
Borstelen heeft verschillende functies. Borstelen is nodig in verband met de aanpak tegen verharen en het voorkomen van klitvorming, maar het zorgt ook voor huidmassage, verwijderen van vuil en huidschilfertjes en de talgverdeling.
Door huidmassage wordt de doorbloeding van de huid bevorderd, zodat de huid en het haar beter voorzien worden van voedingsstoffen en zuurstof en de afvalstoffen worden afgevoerd naar de uitscheidingsorganen. Het bevordert dus de haargroei, de talgafscheiding en houdt de huid van binnenuit schoon.
Bij een gezonde huid komen er in de regel geen massa’s huidschilfers vrij. Alleen in de periode, dat de hond bezig is met afstoten van oude vacht, komen er meer huidschilfers los. De huid is dan immers bezig met een immense vernieuwingsoperatie en daarbij gaat een deel van de buitenste huidlaag, de hoornlaag, mee. Bij het behandelen van het verharen, worden meteen ook die huidschilfers verwijderd.
Honden worden zelden tot op de huid toe vuil. Als ze al vuil worden blijft dat vuil meestal in de buitenste laag van de vacht hangen. Droog zand en dergelijke valt er in de regel vanzelf wel af, maar een kleine rustpauze in een modderplas kan iets meer problemen opleveren. Het kan zijn dat u er eigenlijk niet onderuit komt om even te borstelen.
Een gezonde vacht zal glimmen door het talgvet dat door de hond uitgescheiden wordt. Over het algemeen wordt het talgvet door de hond zelf redelijk goed over de vacht verdeeld. Talgvet is nodig voor de verzorging van de buitenkant van het haar. Zeker bij langer haar kan het zijn dat het talgvet de punt van het haar niet echt goed bereikt en in dit geval kun je helpen door te borstelen.
Hoe vaak u moet borstelen is afhankelijk van de weersomstandigheden, de leeftijd van de hond, of uw hond aan het verharen is en het soort vacht dat uw hond heeft.
De vachtverzorging van langharige honden
Vachten van bijvoorbeeld de Golden Retriever en Berner Sennen vragen eenmaal per week om een borstel-/ kambeurt. Gebruik hiervoor een kam met middelmaat tanding en een borstel met ijzeren pinnen (geen harde). Buiten de ruiperiode voldoet eenmaal per week borstelen. Tijdens de rui moet u 2 maal per week borstelen met een zogenaamde herdershark. Deze zijn er met verschillende tandingen. Bij Hondensalon Kynotrim kunt u vragen welke herdershark voor uw hond geschikt is. Een was- en blaasbeurt kan tijdens de ruiperiode u van een hoop verhaar-ellende verlossen. Gemiddeld komen honden met deze vachten 3 à 4 keer per jaar in de trimsalon voor een was- en knipbeurt.
Langharige vachten zoals bijvoorbeeld van de Shih Tzu, Maltezer en Lhasa Apso vragen veel onderhoud. Het aantal borstelbeurten is afhankelijk van de hoeveelheid haar en de activiteiten die ondernomen worden met de hond. Gemiddeld een maal per week borstelen, maar wanneer het slecht weer is en er veel zand in de vacht kan blijven hangen, is een extra borstelbeurt geen overbodige luxe, daar zand en vuil op de huid jeuk kunnen veroorzaken en vochtig haar sneller klitten vormt. Borstel deze vachten met een goede (niet harde) ijzeren pennenborstel en kam eens per maand de vacht goed door met een kam met middel tot grove tanding. Let op de haargroei tussen de tenen en in de oren. Klitten ontstaan makkelijk in de liezen, achter de oren, in de oksels, aan de binnenkant van de poten, op de buik en in de broek. Deze plekken verdienen wekelijks extra aandacht. Gebruik kwalitatief goede borstelmaterialen en eventueel een borstelspray, wanneer u deze vacht behandelt. Goedkope borstels van slechte kwaliteit beschadigen vaak haar en huid. Beschadigd haar heeft sneller de neiging tot klitvorming. Gemiddeld komen honden met deze vachten om de 8 à 12 weken in de trimsalon.
Langharige vachten met veel onderwol zoals van bijvoorbeeld de Newfoundlander en de Old English Sheepdog (Bobtail) vragen het meeste onderhoud. Eenmaal per week goed borstelen en kammen, bij slecht weer gerust een keertje vaker. Let bij deze honden ook op de haargroei tussen de tenen en in de oren. Om vuil van de huid te verwijderen, is het aan te raden deze vachten te wassen. Tijdens het wassen en föhnen wordt ook dood haar en onderwol verwijdert en indien men de juiste vachtverzorgingsproducten gebruikt dan is de vacht gedurende een periode na de wasbeurten veel makkelijker onderhoudbaar. Klitten ontstaan makkelijk in de liezen, achter de oren, in de oksels, aan de binnenkant van de poten, op de buik, in de broek en onder de halsband. Deze plekken verdienen wekelijks extra aandacht. Gebruik kwalitatief goede borstelmaterialen en eventueel een borstelspray, wanneer u deze vacht behandelt. Goedkope borstels van slechte kwaliteit beschadigen vaak haar en huid. Beschadigd haar heeft sneller de neiging tot klitvorming. Gemiddeld komen honden met deze vachten, afhankelijk van de kleur, conditie van de vacht en de tijd die de eigenaar er zelf aan besteedt om de 2 à 4 maanden in de trimsalon voor een was-, kam- en borstelbeurt.
Waar moet u op letten als u zelf de vachtverzorging van uw hond doet?
- Maak voor uzelf een kam/borstelvolgorde, zodat u nooit plekken kunt vergeten.
- Kam/ borstel altijd voorzichtig, hard en ruw borstelen beschadigt het haar en kan een overborstelingseffect veroorzaken.
- Kijk altijd even de oren na op eventueel oorsmeer.
- Voel altijd even tussen de tenen of zich daar geen klitten vormen. Knip eventueel het haar tussen de tenen weg.
- Kijk de nagels na of deze niet te lang zijn en/ of gebroken/ gespleten, enz. Vergeet daarbij niet het duimpje dat hoger geplaatst aan de binnenkant van de poot zit.
- Zorg dat uw hond de vachtverzorging leuk vindt, dat scheelt een hoop hang en trekwerk. Verwen hem zo nu en dan dus eens met een koekje, een lief woordje of een aai over z’n bol.
- Wanneer u klaar bent met de verzorging, beloon de hond dan uitbundig.
- Tot slot: Lukt het, om wat voor reden dan ook, niet om de vacht van uw hond te verzorgen, wacht dan niet te lang met het in schakelen van de hulp van een goede trimster. Veel mensen schamen zich ervoor, dat ze moeten toegeven dat de vachtverzorging tegenvalt. Hiervoor hoeft u zich niet te schamen. U moet zich pas gaan schamen als u niets doet en de hond ondertussen verpietert onder een klitten- of viltvacht. Tevens….hoe langer u wacht, hoe hoger de kosten worden van een trimbeurt.